26.Planten en onze familie

Introductie

Planten hebben op zijn minst bij vijf generaties van mijn familie een belangrijke rol gespeeld:

Zo ondertekende Tan Soeij Tjoe de vader van mijn overgrootvader Tan Goan Piauw tezamen met zijn jongere broer Tan Soeij Tiang het Thee Contract dat tot de oprichting van de fameuze theeonderneming Sinagar in de Preanger gebied zou leiden. Deze theeonderneming kreeg zijn bekendheid door de “Heren van de Thee” van Hella Haase ( zie De Chinese Heren van de Thee op deze site).

Van de vader van mijn grootvader aan moederskant, Tan Goan Piauw, is uit de historische kranten te lezen dat hij zich bezig hield en experimenteerde met speciale gewassen, met name Nieuw Zeelands vlas. Ook is in de historische kranten te lezen dat hij goed bevriend was met de Hortulanus van ’s Lands Plantentuin in Buitenzorg de heer Teijsmann ( zie Tan Goan Piauw en Thung Leng Nio op deze site).

De vader van mijn grootvader aan vaderskant en grootmoeder aan moederskant: Han Oen Lee verbouwde op zijn landerijen te Bekasie speciale rijstplanten die hij had geïmporteerd uit de provincie Fukien in China. De specialiteiten van deze rijstplanten zijn naast een grotere rijstkorrel ook een rijkere oogst dan die tot dan toe gebruikelijk was. Daarom maakte hij winst en kon hij zijn landerijen uitbreiden (zie Han Oen Lee en Kan Oe Nio op deze site).

Van de vader van mijn grootmoeder van vaderskant Lie Tjoe Hong zijn 2 verhalen over zijn tuin en planten bekend. In deze verhalen, vermeld in het tijdschrift Teysmannia, Batavia 1893, met redacteur H.J. Wigman hortulanus ‘s Lands Plantentuin, werd beschreven dat in de tuin van  Lie Tjoe Hong behalve vele Bonsaiboompjes ook  bloeiende Oncidium orchideeën waren te zien. Het is bijzonder dat reeds in 1893 Oncidium orchideeën in Nederlands Indië waren geïmporteerd. Lie Tjoe Hong was dus mogelijk het eerste familielid dat orchideeën kweekte ( zie Familie documenten op deze site).

Mijn grootmoeder van vaderszijde  Lie Tien Nio, had net als bij haar vader Lie Tjoe Hong bonsai boompjes en orchideeën in haar tuin van Parapatan Oost 40 te Batavia en haar landhuis te Tjijoeroeg.

Mijn grootmoeder van moederszijde, Han Tek Nio, had ook orchideeën en een paar bonsai boompjes in haar tuin te Konigsplein Oost 13 te Batavia en Djalan Teuku Umar 13 te Djakarta.
Ook haar broer Han Khing Bie had orchideeën op zijn landgoed te Gaboes en in zijn tuin te Djalan Teuku Umar 11.
In 1930 won hij zelfs een prijs met zijn Orchideeën inzending volgens de historische kranten.

Mijn moeder  en tenslotte ikzelf hadden planten en orchideeën zowel in onze tuin te Teuku Umar 13 en op latere adressen in Nederland.
Planten hebben, sinds ik me bewust werd van mijn omgeving, mijn interesse gehad. De grote stimulator daarbij was mijn oma Han Tek Nio.

De orchideeën en andere planten van Mah Tjitjoeroeg en Kong Gaboes

De broers Kan Hok Hoei en Han Khing Bie bewoonden tezamen de villa Parapatan Oost 40 v/h 25. De vrouw van Kan Hok Hoei, meer bekend onder de naam Hok Hoei Kan (H.H. Kan), was Lie Tien Nio. Deze Lie Tien Nio had een landgoed Tjitjoeroeg daarom is ze in de familie bekend onder de naam Mah Tjitjoeroeg. Han Khing Bie had als oudste zoon het landgoed Gaboes van zijn vader Han Oen Lee geërfd. Hij is in de familie bekend als Kong Gaboes maar ook als orchidee oom.

De planten sierden de tuinen van de villa’s en landgoederen, maar werden vaak getoond in rijen van potten net als bij de vader van Lie Tien Nio, Lie Tjoe Hong,  zoals beschreven door H.J. Wigman.

Cattleya’s en Laeliocattleya’s

Planten en Orchideeen van oma Han Tek Nio

Planten van mijn moeder en mijzelf

Planten in Berkel

Planten in de tuin

Kamerplanten en kuipplanten

Slotbemerking

Berkel, januari 2019
S.Y. Kan