24. Tan Tjoen Liang de eerste Nederlands Indische Chinese Ingenieur  aan de TH Delft.

Introductie

Bij het opstellen van je stamboom kom  je wel eens tot verrassende ontdekkingen. Een van deze verrassingen is het levensverhaal van Tan Tjoen Liang.
We gingen bij het opstellen van onze stamboom in eerste instantie uit van de directe voorouders. Zo was mijn grootvader aan moeders kant Tan Tjoen Lee. Opmerkelijk was dat in officiële stukken hij werd vermeld als T.L. Tan jr. In het adresboek van Ned. Indie kwamen namelijk twee namen voor van T.L. Tan jr.en een Ir. T.L. Tan sr.  Zo kwam al snel de vraag wie was dan toch T.L. Tan Senior? Het bleek de oudste broer van mijn grootvader te zijn Tan Tjoen Liang.

Tan Tjoen Liang

Tan Tjoen Liang is geboren 3-3-1863 in Buitenzorg.
Zijn ouders zijn de kapitein der chinezen in Buitenzorg Tan Goan Piauw en Thung Leng Nio.

Overgang naar de 2de klas en 3de klas

Hij gaat onmiddellijk naar Nederland,  naar de TH Delft waar zijn verschijning kennelijk ook als bijzonder wordt ervaren.

Hij gaat in 1884 te Delft Werktuigkunde studeren.

Hij komt in de Delftse Studentenalmanak voor van 1885-1886-1887-1888-1889.
In deze Almanak  wordt eerst in 1885
cwi= civiel werktuigkunde,
in 1886 ci = civiel ingenieur, vanaf 1887 tot 1889 wi = werktuigkundig ingenieur vermeld achter zijn naam.

In 1890 komt hij niet meer in de Studentenalmanak voor.  Er heeft ook nog geen examen C plaats gevonden. Hoe kan hij dan Ingenieur zijn?
Op zijn kaart van de Burgerlijke Stand staat hij op het adres van Oude Delft 135 bij familie van Rijn ingeschreven, en bij vertrek uit de gemeente : VT 1890. Kennelijk was hij snel vertrokken en heeft hij zich niet afgemeld.  Het zou kunnen zijn dat hij halsoverkop teruggekeerde naar Buitenzorg omdat zijn vader Tan Goan Piauw eind 1889 overlijdt. Tan Tjoen Liang is aangesteld als voogd over zijn minderjarige jongste broer Tan Tjoen Lee.
Voor de zekerheid doorzoeken we nog een aantal jaargangen van de Studentenalmanak en ja hoor, in 1893/94 komen we hem weer tegen, nu wonend aan de Koningstraat 26 in ’s Haage.  Dat is het jaar dat Tan Tjoen Lee ook naar Nederland komt om in Haarlem aan de Handels HBS te gaan studeren. Mogelijk reizen ze samen naar Nederland.
Dit wordt later bevestigd in deze krantenberichten:

Hij is hiermee de eerste in Nederlands Indie geboren Chinees die een ingenieurstitel in Delft haalde.
In die tijd van 1885-1889 komt zijn naam ook nog voor bij Disputen en Gezelschappen. Hij is eerst  lid, later secretaris en daarna voorzitter van F.C.Q.D.=Forte Citius Quam Dolo.
Verder is hij nog betrokken bij een of ander toneelspel dat heet Moslim. Tan Tjoen Liang is Mohammed, twee medestudenten zijn Aboe Bakr en Omar.

Als hij in 1895 als ingenieur terugkeert komt hij op de passagierslijst voor tegelijk met broer Tan Tjoen Keng.

Tan Tjoen Keng heeft niet in Nederland gestudeerd. Maar er is wel een verhaal dat hij halsoverkop naar Europa heeft moeten reizen omdat Tan Tjoen Lee een keer in de problemen zat in Genua of Marseille.

Hij trouwt met Jo Yam Nio en zij krijgen  een dochter: Tan Twan Nio of Jessy (Henriette Hortense) geboren 30-4-1900 in Buitenzorg en zonen Harry, Charlie en John.

Wat hebben we nog meer over Tan Tjoen Liang kunnen vinden in de periode na zijn studie?
Van zijn vader Tan Goan Piauw had hij de Tegalwaroe Landerijen geërfd. Zo werd hij de eerste directeur hiervan.

Ook vonden we het volgende krantenartikel:

Aquasie Boachi (Kwasi Boakye), prins van Ashanti, (Kumasi 24 april 1827 - Buitenzorg 9 juni 1904), was de oudste zoon van Quakoe Dua II, koning van Ashanti,
Aquasi Boachi, is bekend geworden door het boek: “De zwarte met het witte hart” van Arthur Japin.

Hij volgde aan de TH Delft een studie tot mijningenieur. Aquasie Boachi studeerde in Delft in de zelfde periode als Tan Tjoen Liang. Als zodanig kenden ze elkaar. Ze worden beiden genoemd in een krantenbericht van 1899 bij het verlenen van een vergunning tot het doen van mijnbouwkundige opsporingen. Onduidelijk is in hoeverre Tan Tjoen Liang en Aquasie Boachi  met elkaar nog meer gezamenlijke  projecten hebben ondernomen.

Tan Tjoen Liang overlijdt op 28-3-1923. We vinden een overlijdens-familiebericht in het Algemeen Handelsblad van de hand van zijn neef Tan Tek Tsjoan die in Delft studeert.

In een In Memoriam wordt uitgebreid stilgestaan bij het feit dat hij als eerste in Indonesië geboren Chinees in Delft heeft gestudeerd en zijn ingenieurstitel daar heeft behaald. En hoe hij als bescheiden man zich voornamelijk bezig hield met het beheer van de Tegal-Waroelanden waarvan hij directeur en mede-eigenaar was.

Nawoord

Volgens de kleinzoon van Tan Tjoen Liang zou hij ook betrokken zijn geweest bij de stichting van de Technische Hogeschool te Bandoeng. We hebben echter geen krantenartikel met deze strekking kunnen vinden.

Sioe Yao Kan
Berkel, laatste update: september 2018